afilàre 1 , vrb: fibai* Definizione
fàere un'afilada, una síngia fine che filu, ma de segada cun cropu o atumbada, nau prus che àteru de istrégiu fatu de cosa tostada chídrina (bidru, terra, o fintzes linnàmene, muros o àteru)
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
cannire,
filiri,
frasellare,
fresai,
intzignai,
iscrafangiai,
sacai,
scanniri,
sinniai,
trapare
Frasi
cussu est unu pratu afilau ◊ su corpu chi li amus dadu, a su piatu, l'at afiladu ◊ custa linna comente sicat si afilat totu
Traduzioni
Francese
fendre
Inglese
to cleave
Spagnolo
agrietar
Italiano
fèndere
Tedesco
spalten.
chinníre 1, chinníri , vrb Definizione
fàere un'aperta, un'afilada, una segada chi paret fine che unu filu, a unu traste de cosa tètera, mescamente a un'istrégiu (in cobertantza, si narat de gente chi bogat fama mala, chi s'imbrutat s'onore)
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
afilai,
cannire*,
filiri,
frasellare,
fresai,
sacai,
scanniri,
sinniai,
tinnire
Frasi
si chinnit una tassa, una cíchera, e dónnia cicílliu ndi aciocas a domu!
Cognomi e Proverbi
prb:
tatza chinnida niune la neat
Traduzioni
Francese
fendre,
fêler
Inglese
to cleave
Spagnolo
rajar,
resquebrar
Italiano
fèndere,
incrinare
Tedesco
spalten,
einreißen.
fibài , vrb: afilare 1,
filai,
filare Definizione
fàere una filada, una síngia fine che filu (fibadura), ma de segada chi si faet cun cropu, nau prus che àteru de istrégiu fatu de cosa tostada chídrina (imbidru, terra, ma fintzes linnàmene, muru)
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
cannire,
filiri,
frasellare,
fresai,
iscrafangiai,
sacai,
scanniri,
sinniai
Frasi
cussu est unu pratu filau ◊ cussa crésia est a murus filaus
2.
si fibat su coru, si trúmbulat su sàngui, s'intruat su sentidu, si trobílicat s'ànima (L.Porcedhu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fendre
Inglese
to cleave
Spagnolo
hender
Italiano
fèndere
Tedesco
spalten.
fresài , vrb: fresare Definizione
fàere a fresa, isperrare, apèrrere a pígios
Sinonimi e contrari
iscaltulare
/
abbèrrere,
cannire,
crasare,
filiri,
sacai,
scanniri,
sinniai
Modi di dire
csn:
fresare su pane = iscopercare su pane, segare su pane de fresa ororu pro ispitzigare sos duos pizos e ndhe furriare unu a manera de resurtare ambos de su matessi betu ca sunt lísios a parte de fora ma aspros a parte de intro; fresai sa castàngia = trapare, ispitighedhare sa castanza pro no si tzocare arrustindhe
Frasi
fint chie coghindhe e chie fresendhe, a sa cota ◊ su fritu li at fresau sas manos ◊ su sole coghet sa terra faghíndhela fresare
Etimo
ltn.
fresus
Traduzioni
Francese
fendre,
scinder,
crevasser,
craqueler
Inglese
to chapp,
to separate,
to cleave
Spagnolo
hender,
escindir,
agrietar
Italiano
fèndere,
scìndere,
screpolare
Tedesco
spalten,
trennen,
rissig machen.
isperrài , vrb: isperrare,
sperrai Definizione
segare, fàere a perras (o fintzes a fitas), in duas o in medas partes si donniuna si sighit a isperrare
Sinonimi e contrari
sperraciae
/
ispartzire,
paltire
Frasi
sonos de fàghere trèmere chelu e terra ch'isperraiant su coro in mesu in mesu ◊ s'isperrat sa linna tropu russa ◊ su cifraxu, a bortas, s’isperrat po fai pistocu o po si dhu papai cun ollu o cun ladru
2.
sa pilladra si faet de pira matzi niedha isperrada e sicada in su sole
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fendre,
couper,
scinder
Inglese
to cleave,
to divide
Spagnolo
hender
Italiano
spaccare,
scìndere
Tedesco
spalten.
trapàre , vrb Definizione
fàere segadas o trincos a lepedha, a gurtedhu, o fintzes segare a sola si est cosa tostada o frida
Sinonimi e contrari
intacugliare,
ispitighedhare,
sacai
/
trapai*
Frasi
si trapat s'olia pro la cufetare, sa castanza pro l'arrustire ◊ su fritu mi at trapadu totu sas manos ◊ s'impastu tropu rassu si trapat, comente assutat, si no est abbadu meda
2.
adhae si bidet una lughe atzesa tremulendhe che oju lagrimosu in tundhu in tundhu trapendhe sa note (G.Fiori)◊ su dolore punghet e trapat carres e sentidu
Traduzioni
Francese
graver,
entailler,
fendre
Inglese
to engrave,
to notch,
to cleave
Spagnolo
incidir,
hendir
Italiano
intagliare,
incìdere,
fèndere
Tedesco
schnitzen,
einschneiden.